-
1 засиживаться
-
2 забастовка сидящая
отырып ереуілдеу (жұмысшылар жұмыс орнына уақытында келетін, бірақ жұмысын орындаудан және үйлеріне қайтудан бас тартатын ереуіл) -
3 сидячая забастовка
отырып ереуілдеу, отырма ереуіл -
4 засидеться
-
5 сесть
-
6 дисконт
дисконт, шегеріс (бағалы қағаздың қор биржасында осы сәтте сатылатын бағасы мен оның атаулы құны арасындағы айырма, 2. валютаның мәміле жасасу кезіндегі форвардтық бағамы мен валютаны дереу жеткізілген кездегі бағамы арасындағы айырма, 3. бір тауардың тұрлі мерзімде жеткізілуі сәтіндегі бағалараның арасындағы айырма, 4. тауар сапасының стандарт шартарына немесе шарт талаптарына сай келмеуі салдарынан оның бағасының төмендетілуі, шегерілуі, 5. банкінің вексельдерді төлем мерзіміне дейінгі өтпеген уақыт үшін пайызын шегере отырып есепке алуы, 6. банк вексельдерді есептеу кезінде алатын есептік пайыз, 7. нарық жағдайын ескере отырып бағадан шегеру, 8. валютаның ресми бағамынан аз жағына қарай ауытқу, 9. қаржы құралын оның өтеу сәтіне дейін атаулы құнынан төмен бағамен сатып алу) -
7 кассовые операции
Под кассовыми операциями понимается деятельность банка, связанная с инкассацией, хранением и выдачей наличных денег.
Кассалық операциялар дегеніміз банкінің қолма-қол ақшаны инкассолаумен, сақтаумен және берумен байланысты қызметі.
Какими законодательными актами руководствуются коммерческие банки при проведении кассовых операций?
Коммерциялық банкілер кассалық операцияларды жүргізу кезінде қандай заңнамалық актілерді басшылыққа алады?
В этой сфере банки руководствуются Законом РК "О банках и банковской деятельности в Республике Казахстан", а также Порядком ведения кассовых операций, утвержденным Уполномоченным органом.
Бұл салада банкілер "Қазақстан Республикасындағы банкілер және банк қызметі туралы" ҚР Заңын, сондай-ақ уәкілетті орган бекіткен Кассалық операцияларды жүргізу тәртібін басшылыққа алады.
По утвержденным уполномоченным органом правилам, предусмотрено, что предприятия могут иметь в кассе наличные деньги в пределах лимита, устанавливаемого банком, по согласованию с руководителями предприятий. Денежную наличность сверх установленного лимита предприятие обязано сдавать в банк в порядке и в сроки, согласованные с обслуживающим его банком. Лимит остатка наличных денег в кассе предприятия устанавливается исходя из особенностей деятельности предприятия и инкассации выручки.
Уәкілетті орган бекіткен ережелер бойынша кәсіпорындар кассада банк кәсіпорындардың басшыларымен келісе отырып белгілейтін лимит шегінде қолма-қол ақша ұстай алатындай болып көзделген. Белгіленген лимиттен тыс нақты ақшаны кәсіпорын өзіне қызмет көрсететін банкімен келісілген тәртіппен және мерзімде банкіге өткізуге міндетті. Кәсіпорын кассасындағы нақты ақша қалдығының лимиті кәсіпорын қызметінің ерекшеліктерін және ақша түсімін инкассолауды басшылыққа ала отырып белгіленеді.
Наличные деньги могут сдаваться:
Қолма-қол ақша:
- в дневные и вечерние кассы банков;
- банкілердің күндізгі және кешкі кассаларына;
- инкассаторам;
- инкассаторларға;
- в объединенные кассы на предприятиях для последующей сдачи в банк;
- кейіннен банкіге өткізу үшін кәсіпорындардағы банкілерге арналған бірлескен кассаларға;
- предприятиям связи для перечисления на счета банков на основе заключенных договоров.
- жасалған шарттар негізінде банкілердің шоттарына аудару үшін байланыс кәсіпорындарына өткізіледі.
Денежная наличность в банках распределяется в резервные фонды и оборотную кассу.
Банкілердегі қолма-қол ақша сақтық қорлары мен айналым кассасына бөлінеді.
Их различия заключаются в том, что деньги резервных фондов считаются еще не выпущенными в обращение или изъятыми из обращения, поэтому, в соответствии с действующими правилами использовать их можно только с разрешения уполномоченного органа. Деньги, находящиеся в оборотной кассе, считаются деньгами в обращении, и их выдача не требует дополнительных разрешений.
Олардың айырмашылығы мынада: сақтық қорларының ақшасы әлі айналысқа жіберілмеген немесе айналыстан алынған деп саналады, сондықтан қолданыстағы ережелерге сәйкес оны тек уәкілетті органның рұқсатымен пайдалануға болады. Айналым кассасындағы ақша айналыстағы ақша болып есептеледі, сондықтан оны беру қосымша рұқсатты қажет етпейді.
Наличные деньги выдаются при соблюдении следующих условий:
Қолма-қол ақша мына шарттар сақталғанда:
- при наличии средств на расчетном счете, если потребность в средствах в соответствии с установленными правилами должна удовлетворяться наличными деньгами (выдача денег на оплату труда, на закупку сельскохозяйственной продукции, командировочные и хозяйственные расходы);
- егер қаражатқа қажеттілік белгіленген ережелерге сәйкес қолма-қол ақшамен қанағаттандырылуға тиіс болса (еңбекақы төлеу үшін, ауыл шаруашылығы өнімін сатып алу үшін ақша беру, іссапар және шаруашылық шығындары), есеп айырысу шотында нақты қаражат болған жағдайда;
- при наступлении сроков выплаты средств.
- қаражатты төлеу мерзімі басталғанда беріледі.
Отдел кассовых операций создается для приема и выдачи денег, в котором могут быть приходные, расходные, приходно-расходные, вечерние кассы, кассы для размена денег, кассы для пересчета денежной выручки.
Кассалық операциялар бөлімі ақша қабылдау және беру үшін құрылады, онда кіріс, шығыс, кіріс-шығыс, кешкі кассалар, ақша майдалайтын кассалар, ақшалай түсімді қайта есептейтін кассалар болуы мүмкін.
Банк принимает наличные деньги при личной явке клиентов и инкассаторов.
Банк қолма-қол ақшаны клиенттердің және инкассаторлардың өздері келгенде қабылдайды.
Оборотная касса занимается оприходованием всех поступающих в банк наличных денег и выполнением расходных операций. Из оборотной кассы происходит и выдача наличных денег предприятиям, организациям, учреждениям.
Айналым кассасы банкіге түскен барлық қолма-қол ақшаны кіріске алумен және есеп айырысу операцияларын орындаумен айналысады. Айналым кассасынан кәсіпорындарға, ұйымдарға, мекемелерге қолма-қол ақша да беріледі.
На основании каких документов приходные кассы банка принимают наличные деньги?
Банкінің кіріс кассалары қолма-қол ақшаны қандай құжаттардың негізінде қабылдайды?
Приходные кассы принимают деньги по объявлению на взнос наличными деньгами, которые состоят из трех элементов, заполняемых клиентом, – объявления, квитанции, ордера. В объявлении указывают от кого принимаются деньги, на какой счет они зачисляются, сумму цифрами и прописью, назначение взноса.
Кіріс кассалары ақшаны хабарландыру бойынша қолма-қол ақшамен төленетін жарнапұлға қабылдайды, бұл хабарландыру клиент толтыратын үш нышаннан тұрады, олар: хабарландыру, түбіршек, ордер. Хабарландыруда ақшаның кімнен қабылданатыны, оның қай шотқа есептелетіні көрсетіледі, сома цифрмен және жазбаша жазылады, жарнапұлдың мақсаты көрсетіледі.
При снятии средств с расчетного счета (на заработную плату, пособия, командировочные расходы, хозяйственные нужды) в банк предоставляются денежные чеки.
Есеп айырысу шотынан қаражат алу кезінде (жалақыға, жәрдемақыға, іссапар шығынына, шаруашылық мұқтаждарға) банкіге ақша чектері ұсынылады.
Одновременно с заполнением чека его реквизиты переносятся на корешок, остающийся у предприятия в чековой книжке и являющийся оправдательным документом. Чеки после их полного заполнения (указания суммы, заверения подписями и печатями) выдаются лицам, уполномоченным на получение средств.
Чекті толтырумен бір мезгілде оның деректемелері кәсіпорында чек кітапшасында қалатын және растау құжаты болып табылатын түбіршекке көшіріледі. Чектер толық толтырылған (сомасы көрсетіліп, қол қойылып, мөр басылып расталған) соң қаражатты алуға уәкілетті адамдарға беріледі.
Какие современные тенденции прослеживаются в осуществлении кассовых операций?
Кассалық операциялардың жүзеге асырылуында қазіргі заманғы қандай үрдістер қадағаланады?
Для улучшения и ускорения кассового обслуживания в банковскую практику внедряются современные системы электронных банковских услуг с использованием пластиковых карт и банкоматов.
Кассалық қызмет көрсетуді жақсарту және жеделдету үшін банк тәжірибесінде электронды банк қызметтерін көрсетудің пластикалық карталар мен банкоматтар пайдаланылатын қазіргі заманғы жүйелері енгізілуде.
* * *кассалық операциялар (қолма-қол ақшаны қабылдау, сақтау, беру түріндегі материалдық-техникалық рәсімдердің жиынтығы, кәсіпорындар, банкілер жеке және заңи тұлғалармен қолма-қол ақшалай қаражат алыс-берісін жүзеге асыруы) -
8 маржинализм
маржинализм (1. экономикалық құбылыстар мен үдерістерді шекті, өсу шамаларын не жай-күйін ескере отырып түсіндіретін экономикалық теория, 2. үдерістерді, құбылыстарды шекті шамалар мен шекті жай-күйлерді басшылыққа ала отырып қарау және талдау қағидаты, 3. ұшқары, шекті күйге келу) -
9 решение
шешім (субъектілердің экономикалық іс-әрекетінің тәсілі, оны басшылар алға қойылған мақсаттарды басшылыққа ала отырып және қолда бар шектеулі ресурстарды ескере отырып, нұсқаларды талдау нәтижесінде таңдайды) -
10 Права Национального банка
Национальный банк наделен следующими правами:
Ұлттық банкіге мынадай құқықтар берілген:
- предоставлять кредиты банкам, юридическим лицам, открывающим банковские счета в Национальном банке;
- банкілерге, Ұлттық банкіде шоттар ашатын заңды тұлғаларға несие беру;
- производить реструктуризацию задолженностей банков и других организаций перед Национальным банком по предоставленным им кредитам;
- банкілердің және басқа ұйымдардың Ұлттық банк алдында оларға берілген несиелер бойынша берешегінің құрылымын өзгерту;
- ограничивать объемы кредитов и банковские ставки вознаграждения (интереса) по ним (в случаях невозможности контроля за инфляционными процессами в республике методами денежно-кредитного регулирования);
- несие көлемін және ол бойынша банк мөлшерлемесін (мүддесін) шектеу (республикадағы инфляциялық үдерістерді ақша-несиелік реттеу әдістерімен бақылау мүмкін болмайтын жағдайда);
- применять санкции, предусмотренные законодательными актами;
- заңнамалық актілерде көзделген санкцияларды қолдану;
- по согласованию с правительством республики принудительно выкупить акции (доли акционеров) банков, имеющих отрицательный размер капитала;
- республика үкіметімен келісе отырып, капиталының мөлшері теріс банкілердің акцияларын (акционерлердің үлестерін) мәжбүрлі түрде сатып алу;
- проводить все виды валютных операций;
- валюталық операциялардың барлық түрлерін жүргізу;
- устанавливать по согласованию с правительством очередность платежей по банковским счетам, осуществляемых банками и всеми хозяйствующими субъектами;
- үкіметпен келісе отырып, банкілер және барлық шаруашылық жүргізуші субъектілер жүзеге асыратын банк шоттары бойынша төлемдердің кезектілігін белгілеу;
- участвовать в создании и деятельности организаций, способствующих осуществлению Национальным банком возложенных на него функций, и являющихся частью инфраструктуры финансового рынка;
- Ұлттық банкінің өзіне жүктелген атқарымдарды жүзеге асыруына жәрдемдесетін және қаржы нарығының инфрақұрылымының бір бөлігі болып табылатын ұйымдарды құру және олардың қызметіне қатысу;
- изъятие денег с банковского счета клиента при установлении факта ошибочности их зачисления;
- клиенттің банк шотынан ақшаны оның қате есептелгені анықталғанда алу;
- дебетовать банковский счет клиента при наличии документов, подтверждающих его согласие на изъятие денег с банковского счета.
- клиенттің банк шотынан ақша алуға келісімін қуаттайтын құжат болғанда оның банк шотын дебеттеу.
Русско-казахский экономический словарь > Права Национального банка
-
11 Согласование цен
По этому вопросу выявляются различные точки зрения.
Бұл мәселе жөніндегі көзқарастардың түрліше екендігі анықталып отыр.
Предложения не соответствуют мировым ценам.
Ұсыныстар әлемдік бағаға сай келмейді.
Мы хотели бы сравнить ваши цены с ценами конкурентных предложений (с прошлогодними ценами).
Біз сіздердің бағаларыңызды бәсекелік ұсыныстардың бағасымен (өткен жылғы бағамен) салыстырғымыз келеді.
По этим позициям нет материалов для сравнения.
Бұл айқындама бойынша салыстыру үшін материалдар жоқ.
Мы просим произвести сравнительный расчет.
Салыстырмалы есеп жүргізуді өтінеміз.
Ваши цены на этот вид оборудования превышают цены мирового рынка.
Жабдықтың бұл түріне қойған сіздің бағаңыз әлемдік нарықтың бағасынан асып түседі.
Давайте поищем компромиссное решение.
Қанекей, ымыраға келу шешімін іздейік.
Может быть сойдемся на середине.
Бәлкім, ортақ байламға тоқтармыз.
Мы можем подтвердить наши цены конкурентными материалами, а вы?
Біз бағамызды бәсекелік материалдармен қуаттай аламыз, ал сіз ше?
У вас цена выше предложений партнеров.
Сізде баға серіктестердің бағасынан жоғары.
Мы просим пересмотреть затраты на...
Біз... жұмсалған шығындарды қайта қарауды сұраймыз.
- доставку
- монтаж.
Ваше обоснование следует признать неубедительным и неполным.
Сіздің негіздемеңізді сенімді емес және толық емес деп тапқан жөн.
Ваши цены превышают соответствующие мировые цены на пять процентов.
Сіздің бағаңыз тиісті әлемдік бағадан бес пайызға асып түседі.
Назовите, пожалуйста, товары и услуги, на которые, по вашему мнению, цены завышены.
Сіздің пікіріңізше, бағасы өсірілген тауарлар мен көрсетілетін қызметтерді атаңызшы.
Цены на... вами завышены.
Сіздер... бағасын өсіргенсіздер.
- картины
- услуги
Да, в последнее время цены очень выросли.
Иә, соңғы уақытта баға өте көтерілді.
Өткен жылғымен салыстырғанда баға қалай өзгерді.
Цены повысились на 10%.
Баға 10%-ға жоғарылады.
Годовой рост цен составляет 7%.
Бағаның жылдық өсуі 7% болады.
По сравнению с прошлым годом у нас качество товара также значительно улучшилось.
Өткен жылмен салыстырғанда бізде тауардың сапасы да едәуір жақсарды.
Этот прибор работает по совершенно другому принципу, у него другая конструкция и мощность.
Бұл прибор мүлде басқа принцип бойынша жұмыс істейді, оның конструкциясы мен қуаты басқаша.
Поэтому повысилась и цена.
Бағасы да сондықтан көтерілді.
Контрактные цены на эти группы изделий должны быть соответственно повышены.
Бұйымдардың бұл топтарының келісімшарттық бағасы тиісінше көтерілуге тиіс.
Но повышение составляет... процентов и распространяется на все виды оборудования.
Бірақ өсу... пайызды құрайды және жабдықтың барлық түрлеріне қолданылады.
Вот, например, цена на пылесосы увеличилась с 500 тенге до 1000 тенге, т.е. на 100%.
Міне, мысалы, шаңсорғыштың бағасы 5000 теңгеден 10000 теңгеге, яғни 100%-ға көбейді.
Это не совсем точно.
Бұл тіпті де дәл емес.
На эту группу изделий цена поднялась незначительно.
Бұйымдардың бұл тобының бағасы болмашы көтерілді.
Я назвал вам только среднюю цену.
Мен сізге тек орташа бағаны ғана атадым.
Средняя цена составляет всего... тенге, и цены остались, в основном, прежними.
Орташа баға небәрі... теңге ғана, сөйтіп баға негізінен бұрынғы қалпында қалды.
Расхождение в цене составляет всего 10%.
Бағадағы алшақтық небәрі 10%-ды құрайды.
Я считаю, что цена должна быть лучше обоснована.
Мен баға жақсы негізделуге тиіс деп есептеймін.
Такие высокие цены создают значительные трудности в расширении наших... связей.
Мұндай жоғары баға біздің... байланыстарымызды едәуір қиындатады.
- мәдени
- спорттық
- торговых
- сауда
Требования о снижении цен основываются на том, что...
Бағаны төмендету жайындағы талаптар мынаған негізделеді...
- у нас нет возможности снизить цену, хотя вы считаете, что цены завышены.
- сіз баға өсірілген деп есептегеніңізбен бізде бағаны төмендетуге мүмкіндік жоқ.
Все же мы просим вас пойти на некоторые уступки.
Қалай дегенмен біз сізден кейбір кеңшіліктер жасауыңызды сұраймыз.
Мы просим о снижении цен на...
Біз... бағасын төмендетуді сұраймыз.
- товары
- услуги.
Мы уже уступили вам в цене. Учитывая этот факт, нужно пересмотреть цены и на новые машины.
Біз баға жөнінен кеңшілік жасадық та. Осы фактіні ескере отырып, жаңа машиналардың да бағасын қайта қарау керек.
Мы поднимаем вопрос о пересмотре цен.
Біз бағаны қайта қарау туралы мәселе көтереміз.
В связи с этим возникла необходимость изменения цен.
Осыған байланысты бағаны өзгерту қажеттігі туды.
Хорошо, мы скорректируем цены с учетом ваших замечаний.
Жақсы, біз сіздердің ескертулеріңізді ескере отырып бағаны түзетеміз.
Таким образом, мы не придем к соглашению.
Сонымен біз келісімге келмейміз.
По-видимому, нам предстоят трудные переговоры по корректировке цен на машины.
Тегінде, біздің алдымызда машинаның бағасын түзету жөнінде қиын келіссөз тұрса керек.
Мы можем договориться о цене только путем взаимных уступок.
Біз баға туралы тек өзара кеңшілік жолымен ғана уағдаласа аламыз.
Цены не могут быть изменены.
Бағаны өзгертуге болмайды.
Мы не можем согласиться...
Біз... келісе алмаймыз.
- с повышением цены на 50 процентов.
Хотя техническое исполнение обеих машин одинаково, при установлении цены нужно учесть объем поставок.
Екі машинаның да техникалық орындалуы бірдей болғанымен, бағаны белгілеу кезінде жеткізілімнің көлемін ескеру керек.
Поэтому мы просим сделать десятипроцентную скидку с цены.
Сондықтан біз бағадан он пайыздық шегерім жасауды сұраймыз.
Если учесть все приведенные данные и факторы, мы можем согласиться на изменение цены на 10%.
Егер барлық келтірілген деректер мен факторларды ескерсек, біз бағаның 10%-ға өзгертілуіне келісе аламыз.
Мы согласны пересмотреть цены, но это касается только скидки на количество.
Біз бағаны қайта қарауға келісеміз, бірақ бұл тек көлеміне қарай жасалатын шегерімге ғана қатысты.
Отмечается сближение точек зрения.
Көзқарастың жақындай түскені байқалып отыр.
Мы готовы пойти вам навстречу и предоставить разумную скидку.
Біз сіздің ыңғайыңызға көніп, орынды шегерім жасауға дайынбыз.
Мы должны сделать соответствующую корректировку цены.
Біз бағаға тиісті түзету жасауға тиіспіз.
Мы должны на эту модель установить новую цену.
Біз бұл үлгіге жаңа баға белгілеуге тиіспіз.
Согласно имеющимся у нас данным мы можем согласиться на повышение цены не более, чем на девять процентов.
Бізде бар деректерге орай біз бағаны көп дегенде тоғыз пайызға көтеруге келісе аламыз.
Ваши цены находятся на уровне мировых цен.
Сіздің бағаңыз әлемдік баға деңгейінде тұр.
Мы рады, что...
Біз... қуаныштымыз.
- вы считаете наши цены обоснованными (приемлемыми, справедливыми)
- біздің бағамызды негізделген (қолайлы, әділ) деп есептейтініңізге
- мы смогли урегулировать проблему цен.
Ваши цены превышают мировые цены на 10%.
Сіздің бағаңыз әлемдік бағадан 10%-ға асып түседі.
Расценки выполнения отдельных видов работ значительно превышают расценки, существующие в нашей стране.
Жұмыстардың жекелеген түрлерін орындау бағасы біздің елімізде қолданылып жүрген бағадан едәуір асып түседі.
Разница в ценах незначительна.
Бағадағы айырма болмашы.
Просим учесть нашу просьбу увеличить долю местного оборудования в реализации проекта.
Жобаны іске асыруда жергілікті жабдықтың үлесін көбейту жөніндегі біздің өтінішіміздің ескерілуін өтінеміз.
Мы не настаиваем на наших ценах.
Біз өз бағамызды қорғаштамаймыз.
Нам удалось добиться частичного снижения цены.
Біз бағаның ішінара төмендетілуіне қол жеткізе алдық.
Наша новая цена...
Біздің жаңа баға...
Разница между нашими ценами составляет 15%.
Біздің бағаларымыздың арасындағы айырма 15%-ды құрайды.
К сожалению, мы должны прервать переговоры, так как...
Өкінішке қарай, біз келіссөзді үзуге тиіспіз, өйткені...
- у нас нет необходимых котировок (разбивок цен).
- бізде қажетті баға белгіленімі (бағаның бөліктемесі) жоқ.
Переговоры по ценам будут возобновлены...
Баға жөніндегі келіссөз... қайта басталатын болады.
- после того, как будут уточнены спецификации.
Мы готовы...
Біз... дайынбыз.
- перейти к подробному обсуждению установления цены.
Мы можем заключить сделку при условии уплаты вперед.
Біз алдын ала төлеу шартымен мәміле жасаса аламыз.
На этих условиях мы согласны.
Осы шарттар негізінде біз келісеміз.
После тщательной проверки была выведена новая цена.
Мұқият тексергеннен кейін жаңа баға шығарылды.
Цены были подробно обоснованы.
Баға егжей-тегжейлі негізделді.
Мы не настаиваем на наших прежних ценах.
Біз бұрынғы бағамызды талап етпейміз.
Предложенные вами цены находятся на уровне мировых цен.
Сіздер ұсынған баға әлемдік баға деңгейінде.
Мы принимаем ваши цены. Они нас устраивают.
Біз сіздердің бағаларыңызды қабылдаймыз. Ол бізге ұнайды.
Наши точки зрения совпадают.
Біздің көзқарасымыз үйлеседі.
На переговорах по ценам оба партнера пришли к единому мнению.
Баға жөніндегі келіссөзде екі серіктес те бір пікірге келді.
У нас единое мнение, что наши цены...
Біздің бағамыз... деген бірауызды пікірдеміз.
- қолайлы
- әділ
- умеренны.
- орынды
Мы рады, что смогли урегулировать проблему цен. Результаты наших переговоров мы должны представить на утверждение директору.
Біз баға проблемасын реттей алғанымызға қуаныштымыз. Біз келіссөзіміздің нәтижелерін директорға бекітуге ұсынуға тиіспіз.
-
12 высидеть
-
13 заболтаться
I разг.( заговориться)II -
14 засаживаться
-
15 засесть
-
16 заспориться
I( о процессе)II -
17 застрять
1)2) -
18 мимоходом
1)2)листая книгу, мимоходом рассматривать рисунки — кітап парақтай отырып, арасында суреттерін қарау
-
19 накачаться
1)2) разг. ( напиться) -
20 накуковать
См. также в других словарях:
жүре соғыса отырып өту — (Форсирование с ходу) шабуыл барысында шабуылдаушы әскердің қарсы жағада қарсылас қорғанып жатқан су кедергісінен өтуінің негізгі тәсілі. Соғыса өтудің бұл тәсілінде бөлімшелер мен бөлімдер су кедергісіне шыға отырып, оның сипаты мен қарсыластың… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
ізіне түсу — (Преследование) толық жою мақсатында шегінуші қарсыласқа жасалған шабуыл. І.т дің маңыздылығы атыстық соққы, шегінуші қарсыластың қапталы мен тылына шығудағы әскерлердің екпінді ілгерілеуін және оның топтарын қоршауға алу, бөлшектеу және жою… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
су бөгеттерін қорғау — (Оборона водных преград) бөлімдер мен бөлімшелердің өз жақ жағалауында жүргізетін әскери қимылдары. Командир С.б.қ ды ұйымдастыра отырып, су бөгеттерінің ені мен тереңдігін, судың ағыс жыламдығын, оның түбі мен жағалауының ерекшеліктерін тексеріп … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
шаңбасты — I сын. Шаңды басатындай, сіркіреп өткен (жаңбыр). Екінші күндегі салтанатты шеруге дейін жалқау жауған ш а ң б а с т ы жаңбыр да ипподромның шырқын бұзған жоқ (Лен. жас., 24. 09. 1974, 4). II Шаңбасты жасады. жерг. Отырып демалды, шынықты, сусын… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
бірлесіп қимылдау жоспары — (План взаимодействия) жауынгерлік міндеттерін орындау кезінде әскерлердің (күштердің) келісілген бірлесіп қимылдау тәртібін анықтайтын басқару құжаты. Ол операция жоспарының ең маңызды құжаттарының бірі болып табылады. Б.қ.ж н бірлестік штабы… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
жүре шабуылдау — (Наступление с ходу) қорғанатын қарсыластарға қарсы шабуыл жасаудың негізгі әдісі. Ол жасырын әрі қысқа мерзімде жүргізіледі. Жүре шабуылдау әдетте түкпірдегі әскерді тез арада шабуыл шебіне жылжыту арқылы жүргізіледі. Шабуыл шебіне өтуде… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
карта бойынша жергілікті жер бедерін зерделеу — (Изучение рельефа местности по карте) жазықтықтың горизонтальдық суреті бойынша ой жүгірте отырып, жер бетіндегі тегіс емес кеңістік көрінісін елестету және бедер (ылди құлдилығы, нүктелер биіктігі және т.б.) сипатын анықтау бойынша есептеу мен… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
қазақстан республикасының шекара саясаты — Қазақстан Республикасы аумақтық тұтастықтың және Мемлекеттік шекараға қол сұғылмайтындығының халықаралық принциптерін негізге ала отырып: – Мемлекеттік шекараны Қазақстан Республикасы егеменді құқықтардың бүкіл билігіне ие болатын аумақтың… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
маршрут, бағыт — (нем. marschrute, франц. marche жүріс, алға жылжу және route – жол) әскерлердің, теңіз күштерінің, авиацияның, көлік құралдарының күн ілгері белгіленген жүріп өту жолы немесе қозғалысының бағыты. М. картада жүріп өтетін негізгі пунктерді немесе… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
мотоатқыштар ротасы — (Мотострелковая рота) қазіргі заманғы қуатты қару жарақпен қаруланған тактикалық бөлімше. Ол жинақы шапшаңдығымен, маневрлілігімен, жаппай жою қаруының әсеріне төзгіштігімен ерекшеленеді. М.р. басқа әскер түрлерімен өзара қимылда қарсыласты қарсы … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
операция дайындығы — (Подготовка операции (боя)) операцияны (ұрысты) ұйымдастыру мен оны жан жақты қамтамасыз ету жөнінде қолбасшылар (командирлер), штабтар, әскер тектері, арнайы әскерлер және қызмет бастықтары, сонымен қатар әскерлер жүргізетін шаралар кешені. О.(ұ … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
